معرفی کتاب اقتصاد در میدان عمل

اقتصاد در میدان عمل: دگرگونی اقتصادی و اصلاح دولت در گرجستان ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ یک کتاب خواندنی و بسیار آموزنده با ترجمه امیرحسین چیت‌ساززاده، مهدی نادری، میثم یوسفی توسط انتشارات امین‌الضرب وابسته به اتاق بازرگانی تهران منتشر شده است. این کتاب ایده‌ها و مثال‌های متعدد اجرایی دارد که مخاطبان اصلی آن مسئولین کشورهای مختلف از جمله ایران هستند .

در این کتاب، نیکا گیلاوری فرمول‌های خود را برای اصلاحات دولت و بهبود اقتصادی، از جمله نحوه مبارزه با فساد، اصلاح سیاست‌های مالی و سیستم‌های مالیاتی، خصوصی‌سازی شرکت‌های دولتی، ایجاد یک سیستم رفاهی برای نیازمندان، ایجاد آموزش رقابتی، آشکار می‌کند. و سیستم مراقبت های بهداشتی، و تسهیل تدارکات. همه فرمول‌ها با تجربه عملی و شواهد تجربی جمع‌آوری‌شده در دوره آقای گیلاوری به عنوان یکی از اعضای کابینه (2004-2009) و نخست‌وزیر (2009-2012) گرجستان تأیید شده‌اند و دیدگاهی عمیق از آنچه در مورد گرجستان کارآمد است ارائه می‌دهند. از سال 2003، و چگونه می توان درس های آموخته شده را در سایر نقاط جهان به کار برد.

نویسنده کتاب با درایت بعضی آموزه‌های مجامع بین‌الملل از جمله صندوق بین‌المللی پول را نادرست می‌نامد و نشانه‌اش را تجربه موفق گرجستان معرفی می‌کند؛ ازجمله سیاست ریاضت اقتصادی در هنگام رکود را مثال می زند. او با ذکر شواهدی نشان می‌دهد که کسری بودجه و تورم می‌تواند فرصت‌زا باشد مشروط به آن که سهم زیادی از بودجه شامل سرمایه‌گذاری عمومی شود. او تاکید می کند کتاب «اقتصاد در میدان عمل» تلاشی برای یافتن ترکیبی مناسب از سیاست‌های اقتصادی برای کشور خاص در لحظه خاص است و معلوم نیست الگوی موفقی برای سایر کشورها باشد اما ترجمه بسیار خوبی است برای نا امید نشدن و تلاش در اصلاح اشتباه های گذشتگان .

آقای نیکا گیلائوری در کتاب خود تصریح می کند «به چالش کشیدن و بر هم‌زدن سنت‌هایی که جنبه وحیانی یافته‌اند فقط از افرادی نترس بر می‌آید». از این‌رو نویسنده و همفکران او مصداق «تفکر معکوس» اند که شهامت نوعی دیگر دیدن و اقدام بر اساس آن را داشته‌اند. این رویکردی است که همه تحولات تاریخ بشر، چه در حوزه اندیشه و چه صنعت را شکل داده است: سابقه موفقیت هر امر ضرورتا نشانه حقانیت آن برای همه آدم ها در همه عصرها و نسل ها نیست. یکی از جلوه‌ها و شاید دلیل نام گذاری «تفکر معکوس» ماجرای مشهور نیوتن و افتادن سیب از درخت است که منجر به کشف قانون جاذبه شد.

از نگاه نویسنده کتاب رکود اقتصادی علل بی شماری دارد: از جمله دولت ناکارآمد، مقررات ناکافی و عوامل بیرونی مانند موضوعات ژئوپلیتیکی یا جنگ‌های تجاری. صرف نظر از چیستی این علل، بهترین کاری که دولت می‌تواند انجام دهد ایجاد احساس ثبات و پیش بینی‌پذیری در اقتصاد کشور است بالاترین سطح پذیرفتنی تورم، نرخی است که ورای آن، پس‌انداز صرفا به علت تورم افزایش یابد. این نرخ تورم، سطحی است که فراتر از آن افراد و مشاغل، از ترس تورم شروع به کاهش هزینه (کاهش مصرف) و افزایش پس‌انداز می‌کنند، او معتقد است این نرخ برای هر کشوری متفاوت است و برای گرجستان در آن سال‌ها ٩ تا ١٠ درصد بوده است.

نیکا گیلائوری در مقام وزیر دارایی وقت گرجستان سال 2009 و در اوج تورم، تصمیم می گیرد نرخ مالیات را کاهش دهد زیرا معتقد بود در رکود اقتصادی، همه می‌ترسند. مصرف‌کنندگان از بیکاری و افزایش مالیات می‌ترسند و جلوی هزینه‌ها را می‌گیرند و پس‌انداز می‌کنند که نتیجه آن کوچک شدن فوری اقتصاد است. فعالان بخش خصوصی، با ترس از بی ثباتی، سرمایه‌گذاری‌های عمده را متوقف می‌کنند و استخدام‌های جدید را به تعویق می‌اندازند. این اقدامات از رشد تولید ناخالص داخلی جلوگیری می‌کند و بر نرخ بیکاری می‌افزاید. سرمایه‌گذاران خارجی هم از ترس از بین رفتن سرمایه‌هایشان به کشور‌های دیگر می‌روند. به عبارتی ترس بزرگترین دشمن اقتصاد ملی در رکود اقتصادی است. دولت‌ها نمی‌توانند در بلندمدت شغل ایجاد کنند یا رشد اقتصادی را به تنهایی پیش ببرند. آنچه دولت‌ها می‌توانند انجام دهند. ایجاد محیطی است که در آن کارآفرینان برای سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی، اعتماد به نفس داشته باشند؛ بنابراین بهترین کاری که دولت در رکود اقتصادی می‌تواند انجام دهد تقویت ثبات است.